O Camiño inglés en primeira persoa.
Outra vez o Camiño de Santiago? Esa era a pregunta-exclamación que escoitaba de todo aquel que se decataba que ía facer nas miñas vacacións de 2019.
― Por que non vas a outro lugar? Alemaña, Italia, Portugal…
―Era o complemento a aquela pregunta, mesma que eu sentía que non tiña que responder, nin moito menos explicar. Era o meu terceiro camiño de Santiago de Compostela, non, máis ben o cuarto, porque un deles fíxeno pola miña vida un ser amado.
El di que eu fun quen fixo ese camiño, quen camiñou, e talvez si, desde un hospital en Medellín estaba a dar paso tras paso ao seu lado, era 2015 e o meu futuro non era claro. Si, para un deses catro camiños non tiven que viaxar a España. Agora gardo a credencial e a Compostela daquel camiño como un dos meus máis prezados tesouros. A decisión estaba tomada, iría novamente a España a vivir todo aquilo que ben sabía que viviría, pero tamén a deixarme sorprender.
Cheguei a Ferrol un tres de xaneiro de 2020, despois dunhas horas de voo desde Paris ata A Coruña e outras tantas en bus desde a Coruña ata o lugar onde iniciaría o meu camiño. Ao chegar a Ferrol atopeime cunha bela cidade típica costeira cunha ría que cega a calquera que goza das paisaxes marítimas: barcas, pescadores, un espello de auga e ata unha sede da Armada, todo conformaba unha fermosa e colorida imaxe, difícil de esquecer. Por tratarse de inicio de ano era pouco o que se podía facer alí, mesmo en temas de aloxamento, xa que este tradicional lugar no que inicia o Camiño inglés non conta con albergue para peregrinos.
― Ola, veño pola miña credencial, iniciarei o Camiño, é, o meu cuarto camiño― Díxenlle á funcionaria encargada de prover tal documento, necesario tanto para acceder aos albergues como para obter a Compostela ao terminar o Camiño.
―Ola, aquí tela, son seis euros ―Respondeu aquela muller, con ese belo acento galego.― Por certo, en Ferrol non hai albergues, debes buscar un hotel, aínda que por estes días non é tan fácil.
Un pouco desorientado e acompañado por un mapa e a miña mochila, saín daquela oficina de turismo, situada no centro da “Praza de España”, o obxectivo agora era buscar un lugar onde repoñer forzas antes de iniciar. Finalmente, despois de horas -non esaxero- de buscar un lugar para pasar a noite, atopeino. Pedinlle ao recepcionista que me espertase ás 4 a.m., pedíndolle ademais indicacións de como e onde iniciar o Camiño.
O recepcionista non me tivo que espertar, o desexo de iniciar, a ansiedade, e tamén os nervios non me deixaron durmir máis que un par de horas. Despois de almorzar e verificar o lugar de inicio, emprendín o meu Camiño Inglés de Santiago de Compostela.
As experiencias anteriores no Camiño portugués e no Camiño francés deixáranme leccións importantes, como o peso da mochila, por iso, levaba menos que o xusto. Iniciou o Camiño, o meu camiño, eran as 5 a.m. e emprendín roteiro. Ao principio foi difícil debido a que pola escuridade non era sinxelo atopar as frechas amarelas ou as mouteiras, pero tiña a axuda dun GPS.
a primeira meta?
Pontedeume a 27 quilómetros de Ferrol. Este tramo trouxo consigo belas rías, espellos de auga que se confundían co ceo e moitos poboados; aínda non chegaba a anhelada soidade que tanto buscaba no Camiño. Pasei por Neda e Fene, lugares con arquitecturas centenarias que non se podían escapar a unha foto “por aquí e por alí”.
Ao chegar a Fene, a iso das dúas da tarde, detívenme a comer nun restaurante, no que preguntei polas posibilidades de chegar a Pontedeume antes de que escurecese:
―Quédanche unhas tres horas de luz, se non queres que che atrape a noite no medio da montaña, colle camiño xa! ―Informoume a dona, quen xa fixera este camiño e para quen, particularmente, tiña tramos realmente difíciles. ―Hai tramos que che romperán as pernas ¬―Díxome cun sorriso entre burlona e amigable. Canta razón tiña! ―Vaite, vaite xa ―culminou para seguir atendendo unha mesa na que un grupo de persoas discutía en galego sobre o goberno de turno. Algo lles entendía, só algo.
Retomei o meu camiño, desde aquel restaurante, á beira dunha autovía, logo, despois dun par de quilómetros, chegou a montaña que tanto anhelaba. Interneime nun carreiro rodeado de bosques con paisaxes de inverno e follas, moitas follas secas no chan, chegara a soidade, a esperada soidade!
Parei para buscar a miña credencial e ver no mapa canto faltaba para chegar a Pontedeume antes de que o sol deixase de acompañarme, a credencial non estaba, busqueina na mochila, nos meus petos, mirei por todos lados, volvinme uns cantos metros, pero nada, perdéraa.
Aí estaba eu, no medio do que soñara vivir, pero sen a miña credencial, isto implicaba non ter acceso aos albergues e, finalmente, á Compostela, o certificado maior do peregrino. Decidín voltar, e revisar se a atopaba no restaurante onde comín, pero estaba pechado, así que sen pensalo dúas veces tomei un autobús de regreso a Ferrol, volvín á Oficina de Turismo e, ao entrar, a muller que un día antes entregábame a credencial non puido ocultar a súa cara de sorpresa ao verme de novo.
Conteille a miña historia, chorando e impotente polo sucedido. Ela cunha amorosa actitude abrazoume e animoume a buscar onde durmir e volver empezar ao día seguinte: ―Toma, regáloche a credencial, non chores, descansa e inicias mañá de novo ―díxome, sempre mirándome aos ollos e con ese fermoso acento galego que non me canso de afagar. ― Canto hai de aquí ao primeiro albergue que poida atopar? ―Pregunteille aínda chorando ―Neda é o máis próximo e está a 14 quilómetros ―Respondeume. ―Levaríate unhas tres horas en chegar a bo paso. ― Pois vou! ―Díxenlle, moi decidido.
Empecei a camiñar novamente o que xa camiñara na mañá, ata chegar a Neda, sempre reprochándome a miña torpeza. Eran as sete da noite cando cheguei ao albergue, unha casa campestre, en ladrillo, no medio dunha gran superficie de pasto. Alí atopei a tres peregrinos que me saudaron en inglés e cos que, de inmediato, congeniei. Convidáronme a cear unhas pastas e a tomar cervexa, un acto acolledor recorrente nestes espazos. Eu, mentres ceabamos, contáballes o que me sucedía coa credencial e presumía acerca das outras ocasións nas que fixera O Camiño. A miña sorpresa foi grande ao decatarme que Guido, de Holanda e Miriam de Italia fixeran O Camiño moitas veces, moitas máis que eu. Para Mario, pai de Miriam, era a súa primeira vez.
A noite estivo chea de historias e unha que outra clase de español para Guido, quen estaba moi interesado en mellorar a súa aprendizaxe da miña lingua. ― Queres camiñar connosco mañá? ―Díxome Miriam antes de deitarnos. ― Por suposto! ―Respondín sen pensalo. Aínda que o meu propósito era continuar só, era imposible declinase aquela doce e xenerosa oferta. ―Iniciamos ás 5 da mañá, así que a durmir! ―Díxome Mario, en italiano, idioma que non falo, pero que é posible entender, facendo tamén una que outra pregunta en inglés, que se convertería na nosa lingua en común.
Así foi, puxémonos en pé antes das cinco da madrugada, preparámonos e iniciamos rumbo a Pontedeume, polo menos iso cría. Eu, por suposto, xa coñecía parte dese tramo, polo menos ata Fene, porque por aquilo da perda da miña credencial, xa o percorría o día anterior.
Con Guido, Mario e Miriam sempre houbo un ambiente familiar, bromas, conversacións, historias e moita irmandade. Mario por momentos tomaba o liderado do grupo, tiña un estado atlético envexable para os seus 60 anos vividos. Decateime de que chegabamos a Pontedeume ao cruzar unha ponte de pedra que atravesaba o río Eume onde había pequenas embarcacións e persoas practicando deportes acuáticos. Ao finalizar o percorrido da ponte atopámonos cunha vila costeira de arquitectura medieval, onde buscamos un Café-Bar para comer algo, eran as 10 da mañá e eu xa estaba moi esgotado porque o día anterior camiñara moito.
― Por fin a descansar!, ―Díxenlle a Guido mentres tomaba un café cunhas madalenas. ―Non amigo, imos ata Betanzos ―Respondeu, moi seguro do que dicía e fitándome. ― Betanzos! Non, non podo, onte percorrín o dobre de camiño―díxenlle a Guido en voz baixa, cun pouco de vergoña porque el estaba radiante e con toda a enerxía. ―Si que podes, amigo ―Respondeume Guido nun ton suave e en voz baixa. El ás veces falábame en español, outras veces en inglés, pero sempre asegurándose de ser entendido.
Finalmente decidín poñer a proba a miña resistencia e continuei co grupo, aínda que xa camiñaramos doce quilómetros desde Neda; Betanzos era a próxima meta. O cansazo empezouse a sentir nos primeiros pasos, a mochila de 6 quilos parecía de 20, os meus pés empezaban a manifestar aquela terrible e dolorosa sensación de nacentes bochas e os meus xeonllos parecese que me reprochaban a decisión de continuar camiñando.
Levabamos uns poucos quilómetros e o grupo foise diseminando, Mario, Miriam e Guido ían adiante e eu atrás, tratando de levar o seu ritmo, pero incapaz de facelo, era unha loita perdida co meu corpo. ― Grande Alejo! ―Escoitábase, de lonxe. ―Alejo, por que seguiches? Non aprendes! Se quedases en Pontedeume ―Recriminábame a min mesmo, tratando de darme ánimos cada vez que aparecía por aí o sinal dun quilómetro máis (ou menos).
O grupo sempre foi solidario e cada tanto me esperaban, dábanme ánimos e facían unha que outra broma, sempre dándome forzas. ― Chegamos a Betanzos! ―Escoitei que alguén gritou, non se se Guido ou Mario. ― Por fin, non podo máis! ―Gritei eu tamén, ou polo menos iso cría porque seguro, coa miña falta de enerxía, só foi un murmurio. Foron sete duras horas, moi duras, cheas de costas, de carreiros en pedra e de montañas fermosas pero retadoras, ata que a iso das 5 p.m. chegamos a Betanzos, percorreramos 32 quilómetros nun só día.
Sentíame invencible, ata super humano, cuán equivocado estaba! No albergue, unha antiga peixaría acondicionada con instalacións modernas para ofrecer todo o necesario aos esgotados peregrinos Miriam, nun xesto de irmandade, fíxome algúnhas curas nas bochas, que para ese momento cubrían completamente a planta do meu pé esquerdo e parte do dereito, mentres que Guido, quen demostrou unha envexable fortaleza durante o tramo, empezou a manifestar malestar no seu corpo e un pouco de febre.
Novamente, ás cinco da mañá iniciamos o seguinte tramo: Betanzos-Bruma. Serian trinta quilómetros, que non tiñan un bo prognóstico, eramos dous loitadores case de baixa. Guido e eu iamos ao noso ritmo, amodo, falando da vida, das nosas vidas, practicando, el español e eu inglés e, xuntos tratando de facerlle esquecer ao corpo que viñan momentos duros. Nun instante mirámonos e, sen mediar palabra, recoñecemos o un no outro que necesitabamos parar e ter un momento de descanso baixo unha árbore.
Así foi, quitámonos as mochilas, os tenis, as medias e durmimos o que pareceu un día enteiro e que en realidade foi media hora. Ao retomar, decatámonos que Miriam e Mario non estaban preto, polo que lles escribimos dicíndolles que se adiantasen e esperásennos nun famoso lugar preto a Bruma chamado Casa Avelina, alí comeriamos e continuariamos xuntos ata Bruma. Mentres avanzaba o día e os quilómetros, as doenzas de Guido e as miñas facíanse menos soportables. ―Amigo, non podo máis, continúa o teu ―Iso díxome Guido nun momento no que o seu corpo desvaneceuse e caeu ao chan. ―Non, non che deixo! ―Díxenlle Mirei o mapa, mentres lle daba ánimo a Guido, e faltaban catro quilómetros para chegar ao bar onde nos atopariamos cos nosos compañeiros. Continuamos, lento, moi lento parando cada tanto para tomar un pouco de auga e recobrar forzas. ―Vou escribir a Miriam e a Mario para que non nos esperen, non é xusto que se atrasen por nós ―díxome Guido, jadeando fortemente. ―Si, é mellor que sigan o seu camiño e vémolos no albergue de Bruma ―Respondín E así foi, Guido pediulles, a través dunha mensaxe de texto, que continuasen o seu camiño. Nese momento decatámonos de que non pasarían a noite en Bruma, a próxima etapa, senón que seguirían unha máis, ata Sigüeiro.
Ao chegar Guido e eu a Casa Avelina, déronnos comida e algunhas medicinas para os meus pés e para a febre de Guido. Logo, despois de comer un delicioso cocido galego, continuamos o camiño, esta vez distanciados, cada un ao seu ritmo, agora eu levaba a dianteira. O seguinte albergue, Hospital de Bruma, é un lugar un pouco tenebroso que lle fai honra ao seu nome, rodeado de brétema e soidade no medio dunha área despoblada con moi poucas casas. O feito de que fose un antigo hospital dáballe un matiz de misterio que, para alguén asustadizo como eu, era todo un reto. Ao día seguinte, como xa era costume, 5 da madrugada, fun cara á cama de Guido, quen estaba notablemente deteriorado: pálido, con febre e calafrío. Díxenlle que me quedaría con el, acompañándoo, pero nun ton dominante, case ordenándomo díxome: ― Non, continúas o teu camiño, eu chamo unha ambulancia!
Non había maneira de contradicir tal decisión, parecese que hai certo pacto ou rito non formalizado no Camiño de continuar, a pesar das adversidades propias ou doutros. Continuei sen Guido, Miriam e Mario, ao meu ritmo, falando comigo, coa miña anhelada soidade. Ás veces inventábame cousas que me axudaban a superar os quilómetros de maneira menos dura. En momentos afacíame tanto á dor das plantas dos meus pés, que se convertía en parte de min, axustábase ao meu corpo.
Quedaban pouco máis de 42 quilómetros para chegar á anhelada meta, Santiago de Compostela e 26 para a penúltima, Sigüeiro. Todo ese día foi por montaña e só, tal e como o quería, como o necesitaba. Facía paradas nun que outro Café-Bar de pequenos poboados e alí quitábame os tenis para dar un breve alivio aos meus pés. Cando o día estaba a chegar ao seu fin, revisei o mapa e o GPS e notei que faltaban máis de cinco quilómetros para chegar a Sigüeiro. O medo invadiume porque temía que a escuridade me atrapase alí, no medio dunha montaña. A mente empezou a xogar comigo e, como noutros camiños, lembrei feitos que me causaban calafrío. De inmediato e, como unha daquelas tolemias ás que un apela nesas circunstancias, empecei a falarlle á Virxe María, algo estraño e nunca antes pensado para min, a ela pedinlle compañía e fortaleza; o trato era sinxelo, ela acompañábame e eu rezaba o rosario mentres camiñaba. Realmente non son crente, nin devoto da virxe, nin moito menos rezo o rosario, pero como o dixen antes, a mente empeza a facer das súas. Dios te salve María, chea es de graza, o señor é contigo….
Así me fun ata Sigüeiro sen darme conta e coa luz do sol acompañándome. Cada Ave María dedicáballa a alguén, o meu pai, a miña nai, os meus familiares, os meus amigos, a miña cadela, eu. En Sigüeiro non había albergue oficial, pero coñecín aos mellores hostaleiros que puiden ter durante os 102 quilómetros que xa percorrera, Alicia e Pepe. Eles acolléronme no seu albergue, que non podía ter mellor nome porque coa súa atención, coidados e agarimo non só axudaron a unha notable recuperación das miñas doenzas físicas, senón que me brindaron a calor humana tan necesario para todo o percorrido e vivido, facéndome sentir “como un rei”. Alí pasei dúas noites porque Alicia, grazas aos seus estudos de enfermería tratoume as bochas cosendo uns fíos a través delas, cada tanto ía revisar a súa evolución. De Pepe e Alicia despedinme, prometendo regresar.
Xa era 7 de xaneiro e iniciaba o tramo final, aquel que me levaría cara á meta, Santiago de Compostela. Saín de Sigüeiro e, cando me internei na montaña, volvín facer aquel estraño trato coa Virxe, eu rezaba e ela axudábame e acompañaba. Eses últimos 16 quilómetros foron moi felices, cantei, gocei da paisaxe, das aves, os esquíos, os cabalos e todos os animais que se atravesaban no meu camiño.
Por aí vin a imaxe en papel dunha bruxa colgando dunha árbore, o que me produciu un pouco de medo pero que, a paso apurado, superei; estaba a atravesar o famoso Bosque Encantado do Camiño Inglés, que me facía sentir no medio dalgún dos contos dos Irmáns Grimm. Non tiña afán por chegar a Santiago, xa todo era máis levadío, 5, 4, 3 quilómetros, pasaron sen novidades e sen dor, as curas de Alicia serviran, e moito.
Nun momento, Guido escribiume dicíndome que xa estaba en Santiago e que se dirixía cara a Finisterre “Fin do mundo”, para moitos o fin do Camiño. Alí atoparíase con Mario e Miriam. El convidoume a atoparnos alí, pero a miña meta era clara: Santiago de Compostela. Ao chegar a Santiago, á cidade antiga onde se concentra toda aquela mítica e marabillosa historia do apóstolo Santiago e ver de lonxe una das torres da catedral, o sentimento foi de alegría, moita alegría e á vez non podía parar de chorar. Andei o máis rápido que puiden para chegar á Catedral, atopándome de paso con aquelas rúas de pedra, rúas angostas e edificacións antigas. Por fin, a Praza do Obradoiro e ao fondo a Catedral de Santiago de Compostela. Había poucos peregrinos por alí, claro!, era inverno.
Soltei a miña mochila e prostreime fronte a esa bela edificación que se convertía na meta soñada, na materialización da miña felicidade, de cada quilómetro camiñado, de cada bocha, dun ano máis para agradecerlle á vida o poder camiñar pola miña propia conta, contra todas as adversidades. Despedinme da praza, despedinme da catedral, despedinme de Santiago non sen antes prometerlles regresar unha e outra vez, ata que as miñas forzas e a vida mesma permítanmo. Vou, pero regreso, descubrirei novos camiños, novos retos novas soidades e novas formas de vivir a vida, porque o camiño é a vida mesma. Agora teño na miña casa catro compostelas e catro credenciais, símbolos non só de centos de quilómetros, símbolos da miña propia vida e o meu propio camiño, símbolo da miña maneira de honrar a vida, honrar o estar vivo.
En 2015 tiven unha parálise xeral no lado esquerdo do meu corpo e o prognóstico era que non volvería camiñar, mesmo con perigo de morte. Despois de que alguén fixo o Camiño Inglés por min e pola miña recuperación, e despois de camiñar polos meus propios medios e recuperarme totalmente decidín facer o camiño cantas veces puidése para honrar a vida.
Se tes algún relato tan motivador coma este non dubides en envialo a través do formulario de contacto